Κουτσογιάννης Χρήστος

Το άρθρο που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα της ΠΟΣΣ "Ηχώ των Σαρακατσαναίων"

 Χρήστος Κουτσογιάννης

Του Κούτρα Σπύρου,

μέλος ΔΣ του

Μορφωτικού Συλλόγου

των εν Θράκη

Διαβιούντων Σαρακατσαναίων

Στις 21 του περασμένου Αλωνάρη έφυγε από την ζωή ο Χρήστος Κουτσογιάννης.

Όσοι τον γνώρισαν, μόνο καλά λόγια είχαν να πουν. Ο Χρήστος προσέφερε όσο λίγοι στην διάδοση και διάσωση της Σαρακατσάνικης παράδοσης.

Ήταν από την τελευταία γενιά των νομάδων που βίωσε την απότομη και οριστική αλλαγή του τρόπου ζωής των Σαρακατσαναίων: από τσιράκι (κάλφας) στα πρότα μαζί με γκαβράρο τον Λαλά τ’ Απόστολο Καραμήτρο, σε μόνιμη κατοικία. Από τα λιβάδια στην Απτέβα Δράμας (ξεκαλοκαιριό) και το Ανάκιο της λίμνης Μητρικού στη Ροδόπη (χειμαδιό), στον κάμπο της Διαλαμπής Ροδόπης. Από νομάς κτηνοτρόφος, γεωργός και οικοδόμος!

Ο Χρήστος γεννήθηκε τον Άη-Δημήτρη (Οκτώβριο) του 1931 στην στράτα για τα χειμαδιά, κατεβαίνοντας από τα βουνά της Δράμας για το Ανάκιο Ροδόπης. Γεννήθηκε κάτω από ένα δεντράκι πλησίον του σημερινού οικισμού Αιγείρου Ροδόπης. Μάλιστα, όπως του’χε πει η μάνα του, οι χωρικοί μόλις είδαν κάποιους από τους νομάδες να μένουν για λίγο σε μέρος κοντά στο χωριό τους, έστειλαν για έλεγχο τον αγροφύλακα φοβούμενοι μήπως «πιάσουν» το μέρος.

Ο Χρήστος ήταν το 3^ο τέκνο του Γιάννη Κουτσογιάννη και της Στεργιανής Δαλακούρα. Τα αδέρφια του σε σειρά: Κώστας (απεβίωσε νήπιο), Μαρία, Χρήστος, Παναγιώτα, Αποστόλης, Αντώνης, Γιώργος, Νίκος.

Ο παππούς του Κώστας Κουτσογιάννης ήταν αδερφός του Αποστόλη Κουτσογιάννη, του «Φλέτρα», τσέλιγκα στο τσελιγκάτο της οικογένειάς του.  Το τσελιγκάτο του Φλέτρα αριθμούσε (σύμφωνα με έρευνα του κ. Βασιλείου Τσαούση, Προέδρου Λαογραφικού Μουσείου Σαρακατσάνων) 35 οικογένειες, 12.000 πρότα, 3.000 γίδια και 170 άλογα. Κουτσογιανναίοι, Μπιτιλαίοι, Χορταραίοι, Κούτρας Σπύρος, Κουρουναίοι, Πάτας Ευάγγελος, Τακοδήμος, Μιχαλογιανναίοι, Σταμουλαίοι.

Έζησε το νομαδισμό μέχρι και το 1946, χρονιά που το τσελιγκάτο τους σταμάτησε τις μετακινήσεις και δεν ξανανέβηκε στα βουνά.

Από νωρίς ξεχώρισε η ιδιαίτερη φωνή του με αποτέλεσμα να τον καλούν σε κάθε Χαρά, Κουρμπάνι ή απλή μάζωξη στα καλύβια για να τραγουδήσει.

Έλεγαν «φωνάξτε νάρθ’ να τραγδήσ’ το Πιδί».

Αυτό το παρατσούκλι, το «Πιδί», έμελλε να τον ακολουθεί μέχρι τα γεράματά του! Από μικρός του άρεσε όλη η ιεροτελεστία του Σαρακατσάνικου Γάμου και αφού τον καλούσαν να τραγουδήσει, έμαθε και την παραμικρή λεπτομέρεια.

Σχολείο πρόλαβε και πήγε δύο μήνες.

Τον Οκτώβριο του 1954 παντρεύεται την Μαρία Καλτσά, κόρη του τσέλιγκα Μήτρου Καλτσά, με την οποία απέκτησαν δυο κορίτσια, την Στεργιανή και την Τασία και δυό παιδιά τον Γιάννη και τον Δημήτρη.

Ο Χρήστος ήταν από τα ιδρυτικά μέλη του Μορφωτικού Συλλόγου των εν Θράκη Διαβιούντων Σαρακατσαναίων. Από την ίδρυση του Συλλόγου μέχρι και τα γεράματά του προσέφερε συνεχώς στο Σύλλογο (χαρακτηριστικό παράδειγμα αναφέρω στην εκδήλωση του Συλλόγου «Καλογιάννια» το 2010, σε ηλικία 79 ετών, ήρθε στο χώρο των καλυβιών και έστησε τσιατούρα!).

Για την μεγάλη του προσφορά, βραβεύτηκε από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Σαρακατσαναίων  στο 19^ο οργανωτικό συνέδριο Συλλόγων Σαρακατσαναίων το 2005 στην Αλεξανδρούπολη. Ο Μορφωτικός Σύλλογος των εν Θράκη Διαβιούντων Σαρακατσαναίων τον βράβευσε για την προσφορά του το 2008 και ο Σύλλογος Σαρακατσαναίων Ν. Ξάνθης το 1999.

Συμμετείχε, διοργάνωνε, προσέφερε, έτρεχε για το Σαρακατσαναίϊκο. Όσα και να πεις μπορεί να τον αδικήσεις.

Ενδεικτικά αναφέρω:

·         Οργάνωση της αναπαράστασης του εθίμου των «Καλογιαννίων» του Μορφωτικού Συλλόγου των εν Θράκη Διαβιούντων Σαρακατσαναίων

·         Οργάνωση του περιφερειακού ανταμώματος Σαρακατσαναίων Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης στην Ελατιά Δράμας

·         Αναπαράσταση του Καραβανιού στην  Ελατιά Δράμας

·         Οργάνωση και συμμετοχή στην αναπαράσταση του εθίμου του Σαρακατσάνικου Γάμου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Σαρακατσαναίων και του Συλλόγου Σαρακατσαναίων Ν. Ξάνθης

·         Οργάνωση του ντοκιμαντέρ «Οι Σαρακατσάνοι της Θράκης» του Μορφωτικού Συλλόγου των εν Θράκη Διαβιούντων Σαρακατσαναίων

·         Οργάνωση και συμμετοχή στη ηχογράφηση του CD «Σαρακατσάνικος Γάμος», συμπαραγωγή της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Σαρακατσαναίων και του Μορφωτικού Συλλόγου των εν Θράκη Διαβιούντων Σαρακατσαναίων

·         Οργάνωση και συμμετοχή στη ηχογράφηση των τραγουδιών των «Καλογιαννίων»

·         Συμμετοχή με τραγούδια στην έκδοση του βιβλίου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Σαρακατσαναίων «Σαρακατσάνικα Τραγούδια»

·         Αναπαραστάσεις εθίμων στο Πανελλήνιο Αντάμωμα Σαρακατσαναίων στο Περτούλι

·         Κατασκευή στρούγκας στα καλύβια του  Μορφωτικού Συλλόγου των εν Θράκη Διαβιούντων Σαρακατσαναίων

Έδωσε επίσης τραγούδια σε πολλούς γνωστούς σήμερα Σαρακατσάνους τραγουδιστές.

 Μέχρι τα γεράματά του κατασκεύαζε φλάμπουρες για τις χαρές. Από Θράκη μέχρι Ήπειρο. Τον ακολούθησα πολλές φορές στα βουνά της Ξάνθης και της Δράμας όπου πήγαινε να κόψει φλαμπουρόξυλα από μαλλιαροκολλιά (αγριοτριανταφυλλιά).

Η κατασκευή του Φλάμπουρα μια ιεροτελεστία για τον Χρήστο.

Συλλογή-επεξεργασία-κατασκευή:

«Άϊντε νάναι χαϊρλίδκος» έλεγε!

          

Το «Πιδί» δυστυχώς δεν είναι ανάμεσά μας πια.

Έφυγε για τα ψηλώματα. Μόνιμα πια.

Για τον γράφοντα, ο Χρήστος υπήρξε δάσκαλος για τα της Σαρακατσάνικης παράδοσης.

Καλό ταξίδι και καλή αντάμωση Μπίρο’μ!

Κοπή πίτας χορευτικών 2013

Μέσα σε ένα ζεστό και χαρμόσυνο περιβάλλον έκοψε τη Βασιλόπιτά της η Σχολή χορού του Μορφωτικού Συλλόγου των εν Θράκη Διαβιούντων Σαρακατσαναίων, στην Κομοτηνή, το βράδυ της Παρασκευής (1/2) στην Πολιτιστική Στέγη του Συλλόγου. Το παρόν στην εκδήλωση έδωσαν τα μέλη του Δ.Σ. του συλλόγου, οι μαθητές των τμημάτων υποδομής, το τμήμα εφήβων, το τμήμα ενηλίκων, το τμήμα επιδείξεων, οι γονείς και οι φίλοι των μελών της Σχολής. Η βραδιά ξεκίνησε με την κοπή της Βασιλόπιτας και στη συνέχεια ο πρόεδρος του Δ.Σ κ. Νάκος Γεώργιος ευχήθηκε σε όλα τα μέλη της Σχολής και στους γονείς υγεία, προσωπική ευτυχία και ότι επιθυμούν το 2013. Στη συνέχεια οι